„BURZLIWY” PRZEKŁAD SZEKSPIRA AUTORSTWA EDUARDA DE FILIPPO

Eduardo De Filippo, in the last period of his life, decided to translate Shakespeare’s romance, The Tempest, from English to seventeenth century Neapolitan dialect. The translated play was then published in the volume Scrittori tradotti da scrittori [Writers translated by writers] in which Eduardo De Filippo gave reasons why he had chosen The Tempest. First of all, the Italian playwright, Shakespeare likewise, was attracted by the magic, tricks and supernatural beings on stage. But he had chosen the play also for ideological reasons: one of the main topics in the romance was tolerance. Although Prospero has been treated in an undignified manner by his brother, the King of Naples and Sebastiano, he does not seek revenge but their repentance. According to Eduardo De Filippo, it is the most important lesson that can be given by the artist to the contemporary man who, in the name of religion or ideal, commits the worst atrocities imaginable, whereas a cycle of violence often appears to have no end in sight.Si tratta in sostanza di due tardività che si lambiscono. Dell’incontro tra la “serenità soprannaturale”, per dirla con Edward Said, dell’ultimo Shakespeare e l’intransigenza, la militanza estrema di Eduardo De Filippo, il quale nell’ultimo periodo della sua vita, incalzato dal decadimento del corpo, dal sopraggiungere della fine, decide di misurarsi col drammaturgo dei drammaturghi, col perno del canone occidentale (Bloom docet). Individuando nella Tempesta il suo banco di prova, l’autore di Questi fantasmi prende le mosse dalla traduzione letterale del dramma approntata dalla moglie Isabella per spingere la pronuncia shakespeariana in direzione delle plaghe dialettali seicentesche. Vicine, in ordine cronologico, al bardo inglese, ma lontanissime rispetto allo stesso Eduardo.W ostatnim okresie swojego życia Eduardo De Filippo postanowił zmierzyć się z tłumaczeniem Burzy Wiliama Szekspira. Językiem przekładu uczynił on XVII-wieczny dialekt neapolitański. Przetłumaczona sztuka została opublikowana w tomie Scrittori tradotti da scrittori [Pisarze w tłumaczeniu pisarzy] oraz opatrzona autorską notą samego tłumacza, w której podaje on przyczyny wyboru utworu. Włoskiego dramaturga, podobnie jak Szekspira, w teatrze pociągała magia, czary na scenie i nadprzyrodzone istoty. De Filippo wybrał tę sztukę także ze względów ideologicznych: jest w niej wyraźnie obecny motyw tolerancji, łaskawości. Niegodnie potraktowany Prospero nie szuka bowiem zemsty, ale skruchy tych, którzy go skrzywdzili. Zdaniem Eduarda De Filippa to najbardziej aktualna lekcja, jaką może przekazać artysta współczesnemu człowiekowi, który w imię religii lub ideału dopuszcza się wszelkiego okrucieństwa, którego eskalacja często zdaje się nie mieć końca